Qajarieh, Articles by Fatemeh Ghaziha
  
آخرین نوشته ها
لینک های روزانه
    ۱۳– تصویر ایستاده تمام قد ناصرالدین شاه، تاج شاهی برسرو شنلی یر دوش
    ابعاد: ۱۲۳×۲۳۴ سانتیمتر
    نقاش : محمد حسين‌لـله «محمد حسين‌ لـله بن عبدالله زند بكله"
    متن مستطیل سمت چپ تابلو : (الخاقان بن الخاقان بن الخاقان، السلطان بن السلطان بن السلطان، السلطان ناصرالدين شاه قاجار، بندۀ درگاه محمد حسين لـله)
    محل نگهداری :موسسه فرهنگی موزه های بنیاد مستعضفان به شماره۳۵۱۶۹- ۲۱۱۸
    تابلوئی نادر از ناصرالدین شاه قاجار، اثر «محمد حسين‌ لـله بن عبدالله زند بكله»
    تصویر ایستاده تمام قد ناصرالدین شاه، تاج شاهی برسرو شنلی بر دوش ابعاد: ۱۲۳×۲۳۴ سانتیمتر، نقاش : محمد حسين‌لـله «محمد حسين‌ لـله بن عبدالله زند بكله"
    متن مستطیل سمت چپ تابلو : (الخاقان بن الخاقان بن الخاقان، السلطان بن السلطان بن السلطان، السلطان ناصرالدين شاه قاجار، بندۀ درگاه محمد حسين لـله)
    محل نگهداری :موسسه فرهنگی موزه های بنیاد مستعضفان به شماره۳۵۱۶۹- ۲۱۱۸

    آيدين آغداشلو، راجع به این تابلو شرح می دهد که این نقاشي فوق‌العاده، تصوير ايستاده تمام قد ناصرالدين شاه قاجار است با تاج كياني فتحعلي شاهي بر سر و لباس تمام رسمي بر تن كه دست چپش را بر شمشير مرصعش تكيه داده و دست راستش را بر كمر زده است. شنل عجيب و غربيي ـ كه ظاهرا بايد شنل رسمي سلطنتي باشد ـ بر دوش دارد و در پشت سرش آسماني به رنگ سبز تيره و منظره‌اي كوهستاني و مبهم ـ بسيار شبيه به بعضي از پس منظره‌هاي شيوه كار لئوناردو داوينچي ـ نقاشي شده است. در گوشه سمت چپ اين تابلوي وسيع [كه] (اندازه‌اش ۲۲۴×۱۳۳ سانتيمتر است) دورن مستطيلي با زمينه سياه و به خط نستعليق شش دانگ و به آب طلا، نوشته شده (الخاقان بن الخاقان بن الخاقان، السلطان بن السلطان بن السلطان، السلطان ناصرالدين شاه قاجار، بندۀ درگاه حسين لـله) و اطراف نوشته را با دندان موشي طلايي و طلااندازي بين السطور زمينه‌سازي كرده‌اند. اين نقاشي اثري است در حد كمال شيوه دورانش و اگر نگوييم كه مطلقاً بي‌نظير است قطعاً در ميان تمامي تك چهره‌هايي كه از ناصرالدين شاه در قرن سيزدهم هجري قمري نقاشي شده، كم نظير است ... و به احتمال نزديك به يقين، نقاش اين اثر آن را از نقاشي‌هاي فرنگي كپيه كرده است و به صورت نوعي سليقه شخصي، دو مستطيل ترمه جواهر نشان را ـ به خاطر تبديل آن به بافته‌اي با روحيه ايراني ـ بر آن افزوده است. آقای اغداشلو می افزایند که ،نگارنده تا به حال چنين شنل خاصي را در هيچ منبع عصر ناصري ـ از نقاشي‌هاي آبرنگ و رنگ روغن تا عكس‌هاي مختلف ـ مشاهده نكرده است و تا نمونه‌اي نظير آن ارائه نشود. بر اين عقيده خواهد ماند كه شنل غريب مورد اشاره به خاطر تقليد از تابلوهاي پادشاهان اروپايي، بر دوش ناصرالدين شاه قاجار نقاشي شده است. صورت ناصرالدين شاه، با شباهت كامل، يادآور دوران بين سالهاي هزار دويست و هفتاد تا هشتاد ـ كه سبيل‌هاي بلند‌ آويخته و ته ريش مختصري داشت. شبيه همين چهره را در آثار نقاشان مهم آن سال‌ها كه صورت ناصرالدين شاه را ساخته‌اند مي‌شود سراغ كرد كه يكي از بهترين چهر‌ه‌هاي مشابه، اثري است از صنيع الملك كه در سال ۱۲۷۶ قمري نقاشي كرده است و اصل اين اثر ـ كه ناصرالدين شاه را نشسته بر صندلي تصوير كرده ـ چندي پيش در نمايشگاه «هنر سلطنتي ايران ـ عصر قاجار، در موزه بروكلين، به نمايش گذاشته شد. نقاشي ناصرالدين شاه ايستاده، چه از حيث رنگ‌آميزي و چه از حيث ظرافت و دقت در پرداخت جزئيات اثري است استادانه و در ميان تمامي نقاشي‌هاي رنگ و روغني قرن سيزدهم هجري قمري كه از چهره ناصرالدين شاه قاجار كشيده شده، تنها مي‌توان آن را با نقاشي «ناصرالدين شاه ايستاده در كنار توپ جنگي» كار هاكوپ هوو ناتانيان ـ كه در موزه «گالري بل و در اطرايش» وين نگهداري مي‌شود ـ مقايسه كرد.
    با در نظر گرفتن اين نكته ـ و يا امتياز ـ كه نقاشي هوو ناتانيان ريشه و شيوه اروپايي آكادميك و پخته‌اي دارد كه آن را در حوزه و حيطه ديگري قرار مي‌دهد. بنابر اين از سرشيفتگي يا اغراق نخواهد بود، اگر اين نقاشي را يكي از مهم‌ترين و استادانه‌ترين و ظريف‌ترين نقاشي‌هاي رنگ روغني‌اي بدانيم كه در قرن سيزدهم از چهره ناصرالدين شاه قاجار كار شده است و البته بايد در خاطر داشته باشيم كه نمونه عكاسانه و رئاليستي بسيار پراهميتي نيز ـ در آغاز قرن چهاردهم هجري ـ محمد غفاري كمال‌الملك از صورت ناصرالدين شاه ـ كه بر صندلي نشسته ـ كشيده است كه فعلا در موزه هنرهاي معاصر تهران محفوظ است و در نوع خود كم نظير است. نقاش اين اثر ـ به گواهي امضايش در مستطيل سمت چپ نقاشي ـ «محمد حسين‌لـله» است كه اسم كاملش «محمد حسين‌لـله بن عبدالله زند بكله» و لقبش «يمين‌الدوله» بوده و از طايفه زند بكله مي‌آمده كه از طايفه‌هاي مهم ايل زند و از نزديكان كريم‌خان زند بوده ا‌ند.
    منبع : فاطمه قاضیها، ناصرالدین شاه و نقاشی ، تهران،سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران،۱۳۹۴ صص ۳۴ -۳۷ و ۲۳۷، برگرفته از: آغداشلو، آيدين(۱۳۷۹ )، گوهري مهجور و كم نظير از قرن سيزدهم هجري قمري، فصلنامه هنرهاي تجسمي، شمارة ۸.صص۴۴-۴۹ .
    يكشنبه ۱۳ خرداد ۱۳۹۷ ساعت ۱:۵۶
    نظرات



    نمایش ایمیل به مخاطبین





    نمایش نظر در سایت

    کوشان مهران
    ۱۳ خرداد ۱۳۹۷ ساعت ۱۴:۲۶
    شنل قاقم در ایران مرسوم نبوده بلکه از دیرباز در دربار های اروپایی رسم بوده کمااینکه پادشاه کنونی هلند به هنگام تاج گذاری از شنل قاقمی استفاده کرد که در سال 1840 درست شده بود.

    نقاشی های اروپایی الگویی می شدند برای خلق این قبیل ژست ها و شاه نیز جوان بود و جویای نام.

    خیلی ممنون از توضیحتون ، در متن هم آقای آغداشلو که به شرح تابلو پرداخته اند نوشته اند........كه شنل غريب مورد اشاره به خاطر تقليد از تابلوهاي پادشاهان اروپايي، بر دوش ناصرالدين شاه قاجار نقاشي شده است....