توپ مروارید تهران و چهار شنبه سوری:

در میدان ارگ تهران توپی وجود داشت به نام توپ مروارید که این توپ در طول زمان حوادث جالبی بر این توپ گذشته است.بویژه که این توپ در شب چهار شنبه سوری هر سال شاهد مراسمی بوده است.
این توپ در خود کشور ایران و به همت عباس میرزا نایب السلطنه که کارخانه توپ ریزی را در ایران احداث کرده بود و در زمان فتحعلی شاه قاجار ساخته شده. بر روی این توپ نام استاد اسماعیل ریخته گر اصفهانی و اشعاری از فتحعلی خان صبا«ملک الشعرا" حک شده است و نامبرده این اشعار را در مدح فتحعلی شاه و بیان ماده تاریخ ساخت این توپ سروده است:
شاه جمشید فتحعلی شاه که بود
انجم ملک جهانش همه در زیر نگین..
داد فرمان که همین توپ همایون پیکر
زیور درگه دارا بود و عرصه کین
شهرتش هوش ربا از سر قیصر در روم
هیبتش لرزه فکن بر تن خاقان در چین
الغرض طبع صبا از پی تاریخش گفت
شاه توپ ملک روی زمین آمد این.
اگر ماده تاریخ ذکر شده توسط ملک الشعرا را به حساب جمل درآوریم ، تاریخ ساخت توپ که 1233 قمری می باشد به دست می آید.
توپ مروارید در نزد مردم تهران دارای مقام و منزلت خاصی بوده است و همچون شیئ مقدس از آن حاجت می خواسته اند و مرادها می طلبیده اند، در شبهای جمعه و بخصوص در شب چهار شنبه سوری در کنار این توپ ازدحام غریبی ایجاد می شد. و عمدتا این افراد را زنان و دختران تشکیل می داده اند. و عقیده داشتند که ت.پ مروارید که دارای کرامات بسیار است ، حاجاتشان را برآورده خواهد کرد.
یکی دیگر از خواص توپ مروارید این بوده که محل بست نشینی محکومین به حساب می آمده و جالب اینجاست که اگر محکومی که حتی به مرگ نیز محکوم شده بود، اگر فرار می کررده و خود را به زیر این توپ می رسانده ، دیگر مأمورین حکومتی حق دستگیری او را نداشته اند.[الله اعلم]. این کار تا زمان مرحوم میرزا تقی خان امیر کبیر ادامه داشت و سپس به دستور وی این عمل قدغن شد. و لی همچنین حاجت خواهی از توپ مروارید ادامه داشت .. این توپ بعدها به محوطه ساختمان باشگاه افسران وزارت جنگ (ساختمان کنونی شماره ۷ وزارت خارجه) در شمال میدان مشق تهران جابجا شد. آدرس فعل آن اینجاست. آدرس: ایران - تهران - تهران میدان امام خمینی، خیابان امام خمینی، میدان مشق، ضلع شمالی میدان.
منبع : امیر حسین ذاکر زاده ، سرگذشت تهران انتشارات قلم ، 1373 صص260-263 ..