ترجمه مقاله ای از روزنامه روسی "مسکو فسکیاودمتسی تحت عنوان" ایران در آغوش انگلیس" حاوی مطالبی دال بر نگرانی روسها از نزدیک شدن ایران به انگلیس بعد از سفر سوم ناصرالدین شاه به فرنگستان و انعقاد قرداد با رویتر که بعد ملغی شد و .....
متن ترجمه:
ایران در آغوش انگلیس
تابستان گذشته در روزنامه مسکو فسکیاودمتسیف یک قطار مخابرات پاریس و لندن با عنوان فوق چاپ شده بود که کل حرکات سفر اخیر شاه ناصرالدین و امین السلطان وزیر قادر اورا مفصلاً ذکر می کرد، غرض از آن مخابرات کشف مغایرت پلیتیک ایران با روس است، که ابتدای آن از ورود درومند وولف سفیر انگلیس به طهران بود و در لندن کمال موافقت ایران و انگلیس انجام یافت، تا اثر خیر اندیش روس رابکلی خارج کرده ، ایران را برای اشتهای دائمی انگلیس لقمۀ لذیذی سازد.
بدیهی است کشف این شیوۀ مخفیِ انگلیس و ایران از طرف روزنامۀ ما خوشآیند آنها نخواهد بود. چنانکه روزنامه های نیمه رسمی انگلیس سعیِ بیهوده نمودند، که توقف شاه را در لندن بکلی خارج از صورت پلیتیک به خرج دهند، حتّی منکر بودند که امین السلطان و ملکم خان سفیر ایران در مراوده با سالسبوری و درومندولف ابراز گرمی کرده باشند.ابراز خود امین السلطان در اثباتِ صداقت پلیتیک و میل موافقت با روس ، از آنها کمتر نبود،چرا که می دانست که بروز معاهده مخفی او با درومندو ولف، می تواند برای ایران نتایج بسیار بد به هم رساند و تشویش امین السلطان در امکان آن نتایج خصوصاً بعد از مراجعت به تهران ظاهر و نمایان است.
او با طپش قلب منتظر سفیر تازۀ قیصر روس است، تا چه دستورالعملهای شدید بیاورند، مبادا عزل وزیر قادری که وطن خود را تسلیم ید انگلیس نموده است بدون تأخیر طلب نماید. بنا براین و محض دفع این نتیجۀ حقه ، دور نیست، او خود را دوست روس و بی طرف انگلیس به خرج دهد، چنانچه مأمورین شخصی او در روسیه سعی دارند ، یک یک بر همه مدلل نمایند که امتیازاتی که به انگلیس داده شده،ابداً معنی ندارند و چشمان امین السلطان در توقف لندن باز شده ، دیگر به انگلیس امتیاز نخواهد داد، این ابراز آخری احتمال می رود قرین به صدق باشد، چرا که انگلیس آنقدرها دیگر محتاج امتیاز نیست ،بی آن هم همۀ ایران با دارایی خداداد در یدِ اوست،حرکت آزاد در کارون، ولایات جنوب ایران را از امتعه انگلیس پُر نموده، بلکه به ولایات شمالی سرایت کرده، در کار است که تجارت روس را بیرون کند، احداث بانک انگلیس در تهران و تصرف جمیع معادن، بلا حرف آنها را صاحب سلطنت ایران نموده است. اهمیت بانک ر ویتر را در تسلیم ایران به انگلیس ما چندین دفعه ابراز نموده ایم. کنیاز دالغوروکی که در سفارت او این بانک بنا شد،محض نجات ایران از ویرانی کلی،قدری از اقتدار او کاوید، ولی در غیاب او باز همان بنا برقرار است و حال بارون رویتر، بعد از شاه و امین السلطان و درومند وولف شخص اول است. این امتیازات البته عجالتاً کافیست، انگلیس می تواند چند وقتی اکتفا به سخاوت سابق امین السلطان نموده، از خواهش امتیاز خودداری نماید، ولی در صورتیکه همۀ ایران در جیب انگلیس است، ابراز آنکه امین السلطان دیگر امتیاز نخواهد داد، شوخی تلخی به نظر می رسد ونیست مگر روشن شدن بازی دو روئی او. پس ابراز آن وزیر اعظم که او در انگلیس داخل مراوده گرم با درومند وولف نشده معنی ندارد.
به ما واضح است که ایران چشم بسته خود را در آغوش انگلیس انداخته، و حال آن آغوش نرم مبدل به منگنه شده است و در این باب کسی نگارشهای اخبار نویس ما را رد که نکرد سهل است، ما حتی اثبات شئی به هم رسانیده، از لندن یک فوتوقرافی به مارسیده که خیلی نقل دارد. در باب این عکس که سواد آن به نظر می رسد که اخبار نویس ما نوشته بود ما باور نمی کردیم، این عکس در لندن نزد ویلیام کل هنگام توقف شاه انداخته شد، عبارت از امین السلطان که مابین درومندوولف و ملکم خان سفیر ایران (آنکه در لندن تحصیلات طهرانی وولف را فراهم نمود) ایستاده و به فوتوقرافی علامت معنوی داده است، چون میل او بر این بود که اتحاد محکم و بلا فسخ با انگلیس به نحو محسوس ظاهر گردد، لهذا با شرکای خود مثل سایرین مخلوق عکس نینداخته ، بلکه ما بین آنها ایستاده و دستهای آنها را در دستهای خود محکم می فشارد.این عکس چون معنای مخفی پلیتیکی داشت، بنابود، که محض دستهای سه رفیق باشد و ابداً گمان نمی رفت که نسخه ای از آن به دست مفسر مسکوفسکی ودمستی خواهد افتاد. مزه خواهد داشت دیده شود که امین السلطان به چه پیچ و خم هستی آن را توضیح خواهد کرد، زیرا که هستی آن جای شبهه نیست، اصل نسخه در دفتر خانۀ ما حاضر و به هرکس که مایل به دیدن آن باشد نشان داده خواهد شد.
لذا به این قرار، حالا غیب اسرار مأمورین شخص اول ایران، در باب آنکه چشمهای او در انگلستان باز شده و از دوستی انگلیس دست کشیده ، به ما خوب معلوم گردید.
حال امین السلطان ، ملکم خان را به طهران احضار نموده است، پس آن سه رفیق مجدداً یک جا جمع خواهند شد، که محکم تر اتفاق نموده دفع شَرّ ِ روس را نمایندو ملکم خان در شیطنت و اروپ شناسی معروف است.البته بعد از این دست راستِ امین السلطان خواهد بود. با وجود این امیدواریم که ایران بزودی از فشار انگلیس نجات یابد و چون این فقره خود بخود انجام نخواهد گرفت، ما منتظر ورود سفیر تازه هستیم و امید واریم که او خواهد توانست اقتدار سابق را بدست آورده و به منافع روس در ایران معنای شایسته بدهد و اثر انگلیس را که یقین به ایران از همه زیاد تر ضرر دارد بکلی دفع خواهد نمود.
بوتسف سفیر در هر صورت به مقابله اسباب چینی این ثلاثۀ ضدِ روس که به این فوتوقرافی خود را مشهور نموده اند، باید ذخیرۀ خوبی از همت همراه برد
ایران در آغوش انگلیس
تابستان گذشته در روزنامه مسکو فسکیاودمتسیف یک قطار مخابرات پاریس و لندن با عنوان فوق چاپ شده بود که کل حرکات سفر اخیر شاه ناصرالدین و امین السلطان وزیر قادر اورا مفصلاً ذکر می کرد، غرض از آن مخابرات کشف مغایرت پلیتیک ایران با روس است، که ابتدای آن از ورود درومند وولف سفیر انگلیس به طهران بود و در لندن کمال موافقت ایران و انگلیس انجام یافت، تا اثر خیر اندیش روس رابکلی خارج کرده ، ایران را برای اشتهای دائمی انگلیس لقمۀ لذیذی سازد.
بدیهی است کشف این شیوۀ مخفیِ انگلیس و ایران از طرف روزنامۀ ما خوشآیند آنها نخواهد بود. چنانکه روزنامه های نیمه رسمی انگلیس سعیِ بیهوده نمودند، که توقف شاه را در لندن بکلی خارج از صورت پلیتیک به خرج دهند، حتّی منکر بودند که امین السلطان و ملکم خان سفیر ایران در مراوده با سالسبوری و درومندولف ابراز گرمی کرده باشند.ابراز خود امین السلطان در اثباتِ صداقت پلیتیک و میل موافقت با روس ، از آنها کمتر نبود،چرا که می دانست که بروز معاهده مخفی او با درومندو ولف، می تواند برای ایران نتایج بسیار بد به هم رساند و تشویش امین السلطان در امکان آن نتایج خصوصاً بعد از مراجعت به تهران ظاهر و نمایان است.
او با طپش قلب منتظر سفیر تازۀ قیصر روس است، تا چه دستورالعملهای شدید بیاورند، مبادا عزل وزیر قادری که وطن خود را تسلیم ید انگلیس نموده است بدون تأخیر طلب نماید. بنا براین و محض دفع این نتیجۀ حقه ، دور نیست، او خود را دوست روس و بی طرف انگلیس به خرج دهد، چنانچه مأمورین شخصی او در روسیه سعی دارند ، یک یک بر همه مدلل نمایند که امتیازاتی که به انگلیس داده شده،ابداً معنی ندارند و چشمان امین السلطان در توقف لندن باز شده ، دیگر به انگلیس امتیاز نخواهد داد، این ابراز آخری احتمال می رود قرین به صدق باشد، چرا که انگلیس آنقدرها دیگر محتاج امتیاز نیست ،بی آن هم همۀ ایران با دارایی خداداد در یدِ اوست،حرکت آزاد در کارون، ولایات جنوب ایران را از امتعه انگلیس پُر نموده، بلکه به ولایات شمالی سرایت کرده، در کار است که تجارت روس را بیرون کند، احداث بانک انگلیس در تهران و تصرف جمیع معادن، بلا حرف آنها را صاحب سلطنت ایران نموده است. اهمیت بانک ر ویتر را در تسلیم ایران به انگلیس ما چندین دفعه ابراز نموده ایم. کنیاز دالغوروکی که در سفارت او این بانک بنا شد،محض نجات ایران از ویرانی کلی،قدری از اقتدار او کاوید، ولی در غیاب او باز همان بنا برقرار است و حال بارون رویتر، بعد از شاه و امین السلطان و درومند وولف شخص اول است. این امتیازات البته عجالتاً کافیست، انگلیس می تواند چند وقتی اکتفا به سخاوت سابق امین السلطان نموده، از خواهش امتیاز خودداری نماید، ولی در صورتیکه همۀ ایران در جیب انگلیس است، ابراز آنکه امین السلطان دیگر امتیاز نخواهد داد، شوخی تلخی به نظر می رسد ونیست مگر روشن شدن بازی دو روئی او. پس ابراز آن وزیر اعظم که او در انگلیس داخل مراوده گرم با درومند وولف نشده معنی ندارد.
به ما واضح است که ایران چشم بسته خود را در آغوش انگلیس انداخته، و حال آن آغوش نرم مبدل به منگنه شده است و در این باب کسی نگارشهای اخبار نویس ما را رد که نکرد سهل است، ما حتی اثبات شئی به هم رسانیده، از لندن یک فوتوقرافی به مارسیده که خیلی نقل دارد. در باب این عکس که سواد آن به نظر می رسد که اخبار نویس ما نوشته بود ما باور نمی کردیم، این عکس در لندن نزد ویلیام کل هنگام توقف شاه انداخته شد، عبارت از امین السلطان که مابین درومندوولف و ملکم خان سفیر ایران (آنکه در لندن تحصیلات طهرانی وولف را فراهم نمود) ایستاده و به فوتوقرافی علامت معنوی داده است، چون میل او بر این بود که اتحاد محکم و بلا فسخ با انگلیس به نحو محسوس ظاهر گردد، لهذا با شرکای خود مثل سایرین مخلوق عکس نینداخته ، بلکه ما بین آنها ایستاده و دستهای آنها را در دستهای خود محکم می فشارد.این عکس چون معنای مخفی پلیتیکی داشت، بنابود، که محض دستهای سه رفیق باشد و ابداً گمان نمی رفت که نسخه ای از آن به دست مفسر مسکوفسکی ودمستی خواهد افتاد. مزه خواهد داشت دیده شود که امین السلطان به چه پیچ و خم هستی آن را توضیح خواهد کرد، زیرا که هستی آن جای شبهه نیست، اصل نسخه در دفتر خانۀ ما حاضر و به هرکس که مایل به دیدن آن باشد نشان داده خواهد شد.
لذا به این قرار، حالا غیب اسرار مأمورین شخص اول ایران، در باب آنکه چشمهای او در انگلستان باز شده و از دوستی انگلیس دست کشیده ، به ما خوب معلوم گردید.
حال امین السلطان ، ملکم خان را به طهران احضار نموده است، پس آن سه رفیق مجدداً یک جا جمع خواهند شد، که محکم تر اتفاق نموده دفع شَرّ ِ روس را نمایندو ملکم خان در شیطنت و اروپ شناسی معروف است.البته بعد از این دست راستِ امین السلطان خواهد بود. با وجود این امیدواریم که ایران بزودی از فشار انگلیس نجات یابد و چون این فقره خود بخود انجام نخواهد گرفت، ما منتظر ورود سفیر تازه هستیم و امید واریم که او خواهد توانست اقتدار سابق را بدست آورده و به منافع روس در ایران معنای شایسته بدهد و اثر انگلیس را که یقین به ایران از همه زیاد تر ضرر دارد بکلی دفع خواهد نمود.
بوتسف سفیر در هر صورت به مقابله اسباب چینی این ثلاثۀ ضدِ روس که به این فوتوقرافی خود را مشهور نموده اند، باید ذخیرۀ خوبی از همت همراه برد
روزنامه خاطرات ناصرالدین شاه در سفر سوم فرنگستان، به کوشش دکتر محمد اسماعیل رضوانی-فاطمه قاضیها،کتاب دوم،(تهران ،سازمان اسناد ملی ایران، 1347 چاپ دوم ص403
شنبه ۱۸ ارديبهشت ۱۳۹۵ ساعت ۱۲:۱۱
نمایش ایمیل به مخاطبین
نمایش نظر در سایت
۲) از انتشار نظراتی که فاقد محتوا بوده و صرفا انعکاس واکنشهای احساسی باشد جلوگیری خواهد شد .
۳) لطفا جهت بوجود نیامدن مسائل حقوقی از نوشتن نام مسئولین و شخصیت ها تحت هر شرایطی خودداری نمائید .
۴) لطفا از نوشتن نظرات خود به صورت حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید .