:
بی هرگونه مبالغه ای باید پذیرفت که اگر ناصرالدین شاه ناجوانمردانه و بی دلیل فرمان اعدام امیرکبیر را ، پس از سالها خدمتگزاری به ایران صادر نکرده و دست خود را به خون یکی از معدود خدمتگزاران صدیق ایران نیالوده بود، و نیز اگر امیرکبیر در مقام خود سالها باقی می ماند، به یقین، امیرکبیر، ایران عصر قاجاری را که همچنان در دوران قرون وسطی متوقف گردیده بود، با حسن سیاست و واقع بینی و ایران دوستی، به شاهراه ترقی و تعالی هدایت می کرد، و در نتیجه مورخان، تاریخ یک صد و پنجاه ساله اخیر ایران را به صورتی دیگر رقم می زدند . نه ناصرالدین شاه و مظفرالدین شاه برای سفرهای بی ثمر خود به اروپا، دار و ندار ایران را نزد بیگانگان گرو می گذاردند و نه در این سفرها آبروی ایران و ایرانی را بر باد می دادند، و نه ناصرالدین شاه به دست میرزارضای کرمانی به قتل می رسید ...، و چه بسا امیر کبیر سالها پیش از انقلاب مشروطیت (۱۳۲۶ ه. ق./ 1906 م.)، ایران را به دوران حکومت قانون رهبری کرده بود، و نیز شاید در غرب آسیا کشوری همچون ژاپن به وجود آورده بود.
منبع: ج.م. برگزیده ها: امیرکبیر (حدود 1222 - 1268 ه.ق )،نشریه ایران شناسی ،سال هشتم، تابستان 1375 - شماره 2 ،صص402 تا 408 .