....اگر نايب‌السلطنه نبود سلطنت را به‌سلطان احمدشاه نمي‌دادند. آنچه می توانست به كار برد تا نواده خودش كه سلطان‌احمدشاه باشد شاه شد. حضرت عليا يك كرور مي‌داد كه ناصرالدين ميرزا پسرش را شاه‌كنند، ظل‌السلطان پنج كرور مي‌داد كه يا خودش يا جلال‌الدوله پسرش را شاه كنند و نشد.
شاه شدن احمد شاه 13ساله بدون تشریفات
به روایت فروغ الدوله معروف به ملکه ایران.
به روایت فروغ الدوله معروف به ملکه ایران.
در پستهای قبلی نقل شد که فروغ الدوله وقایع مشروطه در تهران را برای همسرش ظهیرالدوله مکتوب و ارسال می داشت ، لذا در بخشی از یکی از همن نامه ها مورخ 3 رجب 1327 (30/4/1288 ش ) برای ظهیر الدوله شرح می دهد که: چهار روز پيش از اين سپهدار (محمد ولیخان تنکابنی از فاتحان مشروطه )،براي محمدعلي شاه و ملكه جهان پيغام داد كه نمي‌خواهم‌شما را پرآزار كنم، همينطور كه وزير مختار روس واسطة اين كار است، سلطان احمد ميرزا وليعهد پسر شما را شاه مي‌كنم. در صورتيكه ابداً نايب‌السلطنه(کامران میرزا ) و پدر و مادرش را نبيند و بعضي‌شرايط ديگر و گفتند اگر با تمام آن شرايط قبول داريد او را به ما بدهيد. ملكه جهان راضي نبود.نايب‌السلطنه وليعهد را داد به دست عضدالملك، گفت ببريد مختاريد هر طور مي‌خواهيدتربيتش كنيد. عضدالملك و سپهدار و تمام نوكرهاي شاه وصاحب‌منصب‌ها جمع شدند توي حوضخانه (صاحبقرانیه ) شربت و شيريني چيدند، خطبه به اسم وليعهدخواندند و شاه شد. بعد يك خطبه مفصلي براي عضدالملك خواندند و نايب‌السلطنه شد. شاه‌را به او سپردند تا عصر آنجا بودند. بعد بردندش شهر، دو روز است كه شهر است ابداً از كسان‌پدر و مادرش نمي‌گذارند دورش باشد. روز سيزدهم ماه هم كه عيد ولادت مولي است، رسماًسلام خواهد نشست. شهر هم خيلي خيلي منظم است. نان و گوشت و همه چيز ارزان و فراوان‌و با كمال نظم و خوبي است. . محمدعلي‌شاه و ملكه جهان و نايب‌السلطنه در سفارت هستند وبراي آن مانده‌اند كه تكليف محمدعلي شاه را معين كنند. ... محمدعلي شاه دست از فسادش برنداشته‌است، باز مي‌گويند دارد پول مي‌دهد به بختياريها سوار جمع مي‌كند، خيال شلوغ كردن دارد.نايب‌السلطنه ديگر شب و روز براي شاه حرف مي‌زند. اگر نايب‌السلطنه نبود سلطنت را به‌سلطان احمدشاه نمي‌دادند. آنچه می توانست به كار برد تا نواده خودش كه سلطان‌احمدشاه باشد شاه شد. حضرت عليا يك كرور مي‌داد كه ناصرالدين ميرزا پسرش را شاه‌كنند، ظل‌السلطان پنج كرور مي‌داد كه يا خودش يا جلال‌الدوله پسرش را شاه كنند و نشد.
در بخشی دیگر از یک نامه به تاریخ 3 روز بعد چنین می نویسد:
.... شاه كوچولو امروز دو روز است از با اجزایش از شهر آمده است كامرانيه. اما دورش را به طوري دارند كه يك دقيقه نمي‌گذارند با مادرش يا كس ديگر تنها باشد،...
فاطمه قاضیها، کتاب دختران ناصرالدین شاه،1400
چهارشنبه ۲۰ ارديبهشت ۱۴۰۲ ساعت ۲:۵۱
