اولین رؤسای دارالفنون
میرزا محمد علی خان (اولین وزیر امور خارجه ناصرالدین شاه) را می توان اولین رئیس دارالفنون بر شمرد، علت اینکه دارالفنون از آغاز تأسیس زیر نظر او قرار گرفت این بود که چون معلمان مدرسه بیشتر خارجی بودند وزیر دول خارجه مدرسه را تابع وزارت خارجه می دانست و ریاست خود را بر آن تحمیل کرد. شاه هم چون هنوز کسی را به ریاست انتخاب نکرده بود چیزی نگفت ولی ریاست او بیش از سی چهل روز دوام نیافت و وی در ۱۸ ربیع الثانی ۱۲6۸ درگذشت.

ریاست عزیزخان مکری سردارکل - دومین رئیس دارالفنون
چون در آغاز تأسیس بیشتر رشته های دارالفنون مربوط به فنون نظامی، توپخانه، سواره نظام، پیاده نظام و امثالهم بود عزیزخان مکری آجودانباشی كل عساکر اداره دارالفنون را وظیفه خود می دانست و پس از - درگذشت میرزا محمد علی خان اداره دارالفنون تحت نظر وی قرار گرفت ، عزیزخان مکری علاوه بر سایر وظایف نظامی و قشونی که به عهده داشته و گزارش آنها را به اطلاع ناصرالدین شاه می رسانده ،گزارش فعالیتها و اقدامات انجام شده در مدرسه را در ضمن این گزارشات و گاهی بطور جداگانه برای ناصرالدين - شاه می نوشته است، بنظر می رسد که وی گزارش مدرسه را به طور روزانه تهیه می کرده زیرا در قسمتی از - یک سند که گزارش عزیزخان مکری است به - ناصرالدین شاه و بخش عمده آن راجع به امور قشونی می باشد، ضمن اشاره به مدرسه می نویسد:.
"اطفال مدرسه را فردا به ترتیب به نظر همایون می رساند، امتحانشان هم چهار پنج روزه تمام می شود، ملكزاده ها و صاحب منصب ها چگونه می توانند یک روز به درس نیایند، البته هر روز روزنامه مدرسه به نظر همایون می رسد"
در روزهای عید گویا قرار بر این بوده است که معلمين ومتعلمين به حضور شاه بروند، در قسمتی از یک گزارش دیگر عزیز خان مکری می نویسد:
«در روز عید جميع صاحب منصبان مسلمان و فرنگی را خبر کرد که شرفیاب خاک پای همایون شود، اطفال مدرسه آمدنشان مشکل است اکثری مال ندارند. لكن معلمين مدرسه کلا به حضور همایون مشرف خواهند شد ».
عزیزخان مکری امور جزئی مدرسه از قبیل تشویق و تنبیه را نیز به اطلاع شاه می رسانده. چنانچه در یک گزارش بعد از شرح امور نظامی و قشونی ضمن اشاره به دارالفنون می نویسد:
"بعدازظهر به مدرسه دارالفنون آدم فرستادم، شاگردها گویا قدری بی نظامی کرده بودند خاصه علی غلام بچه که فردا صبح باید موافق قانون تنبيه شود".
در اینجا بی ارتباط نیست اگر بگوئیم که شلوار تنگ سربازی را عزیز خان مکری احتمالا در زمانی که رئیس دارالفنون بوده رایج کرده است و قبل از او شلوار سربازها گشاد بوده است، وی در قسمتی از یک گزارش که ابتدای آن اشاره به دارالفنون است مینویسد:
« مدتی است به آقا اسمعیل قدغن شده که شلوار را از هذالسنه وما بعدها تنگ بدوزد، مبلغی هم در قیمت تفاوت می کند، هر چه شلوار سربازی فراخ باشد از سرما.... است، بعد از این شلوار تنگ خواهند دوخت»
به هر حال به علت اشتغال زیاد عزیز خان مکری به امور قشونی رضا قلی خان هدایت معروف به لل ه باشی مدرسه را اداره می کرده است و این وظیفه تا بعدها و در زمان اعتضادالسلطنه ادامه داشته است، چنانچه در قسمتی از یکی از گزارشات عزیزخان مکری به ناصرالدین شاه آمده است:
"سایر قشون نصرت تمون تماماً آرام ،از فردا توپچی و سرباز و اهل مدرسه مشغول مشق و درس خواهند بود، رضا قلی خان در مدرسه است و تقویت زیاد از او می نماید، امرش مضبوط است.»
گزارشات متعددی از عزیزخان مکری در دوره ریاستش در دارالفنون موجود است که متن ذیل یکی از این گزارشات است که عزیزخان مکری به شاه نوشته و ضمن شرح امور قشونی از اوضاع دارالفنون نیز مطلبی ارائه نموده است.پشت سند ممهور به مهر عزیزخان مکری است. متن سند به شرح ذیل است:

قربان خاک پای مبارکت شوم
امروز صبح افواج حاضری دارالخلافه کلاً در میدان مشق حاضر شده دوساعت مشق کرده مرخص نمود، از آنجا به مدرسه دارالفنون رفته، جز موسیو بارون سایر معلمين ومتعلمين در آنجا حاضر بودند، قرار درس و بحث آنها را گذارد، از آنجا به جبه خانه بیرون ارک رفته عمل تفنگ سازی و قداره سازی را ملاحظه نمود، به کارخانه توپ سازی رفته 3 عراده توپهای تازه را سوراخ کرده یک دوازده پوند در دست بود که می خواستند سوراخ کنند، این کارهایی که دیده شد بحمدالله بی نظم نبودند، دواخانه قدری ناتمامی داشت آدم گذارد تا پانزدهم ماه تمام نماید و منزل دواساز را با شاگردهاش در آنجا قرار داد که در آنجا مشغول علم و عمل باشند، از معمارباشی التزام گرفت تا آخرماه جميع عمل متعلق نظام را تمام نماید به شرط اینکه تنخواهش برسد، مقرر شود حاجی علی خان تنخواه او را باستحضار رای جان نثار برساند که راه عذر معمارباشی مسدود باشد، دیروز خاک پای مبارک عرض کرد که فوج بهادران را جهت قراولی روانه نماید، به پاره ای ملاحظات فوج مزبور را موقوف نمود. فوج شانزدهم شقاقی را با رحمت اله خان روانه خاک پای همایون داشت، روزنامه شهررا هنوز نیاورده اند، بحمد الله تعالی امن و امان است.
چون عزیز خان مکری به سمت زنجان ماموریت یافت اداره امور مدرسه به عهده میرزا محمد خان امیر تومان(سپهسالاروصدراعظم بعدی) گذاشته شد و پس از وی اداره امور این مهم به علیقلی خان اعتضاد السلطنه واگذار گردید.
برای رؤیت پانویسها و مراجع به اصل منبع که در ذیل قید شده مراجعه فرمایید.