وزیر خارجه ایران: ....حق تملك اتباع خارجه در خاک دولت عليه محدود و فقط منحصر به خانه و انبار است، آن نیز در صورتی است که به اجاره و استجاره مقدور نبوده باشد، اگر برای آنها اجاره خانه و انبار مقدور است، اقدام آنها به ابتیاع خانه و انبار غیر جایز.....
وزیر مختار روس:....دوستدار مکلف بر آن است، که آن جناب جلالت مآب را مستحضر نماید، که هرگونه اقدامات سختی که کارگزاران خراسان برای ممانعت تبعه روسیه از خرید خانه ها برای سکنی نمایند، به نظر دوستدار باعث نقض شرايط عهدنامه مزبوره خواهد بود و این نقض عهدنامه، دوستدار را مجبور خواهد نمود که هم پروتست نماید و هم به اولیا.....
توضیح تصویر: صحنه هایی از حضور ناصرالدین شاه در سن پترزبورگ در سفر اول فرنگستان به سال 1873 میلادی برابر 1290 ه.ق.
وزیر مختار روس:....دوستدار مکلف بر آن است، که آن جناب جلالت مآب را مستحضر نماید، که هرگونه اقدامات سختی که کارگزاران خراسان برای ممانعت تبعه روسیه از خرید خانه ها برای سکنی نمایند، به نظر دوستدار باعث نقض شرايط عهدنامه مزبوره خواهد بود و این نقض عهدنامه، دوستدار را مجبور خواهد نمود که هم پروتست نماید و هم به اولیا.....
توضیح تصویر: صحنه هایی از حضور ناصرالدین شاه در سن پترزبورگ در سفر اول فرنگستان به سال 1873 میلادی برابر 1290 ه.ق.
سند (1)
نامه وزیر خارجه به«ملیکوف» وزیر مختار روس
سند (2)
نامه وزیر مختار روس به وزیر خارجه(محمودخان ناصرالملک)
( ذیحجه ۱۳۰۲)
ترجمه شرحی است که از قول جناب جلالت مآب مسيو مليکوف وزیر مختار وایلچی مخصوص دولت قوی شوکت روس به جناب محمودخان ناصرالملک وزیر مهام خارجه دولت علیه ایران به تاریخ ۲۹ ذیحجه سنه ۱۳۰۲ مطابق ۲۷ سپتامبر سنه ۱۸۸۶ نوشته شده است.
مشروحه محترمه آن جناب جلالت مآب مورخه ۲۷ شهر حال نمره ۲۲۳ واصل النایل احترام دوستدار گردیده، در جواب مبادرت می ورزد. این که در آن مشروحه مرقوم فرموده بودند که (از قراری که از خراسان نوشته اند بعضی از تبعه آن دولت بهیه در آنجا به صرافت خرید خانه و غیره می باشند) و نیز مرقوم فرموده بودند که این خریداری خانه ما برای تبعه دولت قوی شوکت روسیه، گویا برخلاف مدلول فصل پنجم عهد نامه تجارتی است. دوستدار تکلیف خود دانسته به فصل مزبور فوق رجوع نموده و بعينه عبارت آن فصل را که در این فقره است برای اطلاع خاطر آن جناب جلالت مآب می نگارد:
چون موافق عادتی که در ایران موجود است برای اهالی بیگانه مشکل است که خانه و انبار ومكان مخصوص برای وضع امتعه خود به اجاره پیدا کنند، لهذا به تبعه روس در ایران اذن داده می شود، که خانه برای سکنی و انبار و مكان برای وضع امتعه تجارت اجاره نمایند و هم به ملکیت تحصیل کنند. نیز دوستدار تکلیف خود می داند که جناب جلالت مآب عالی را، جدأ به عبارت آخری فصل پنجم عهدنامه که به تبعه روس در ایران اذن داده می شود، که خانه برای سکنی اجاره نمایند و هم به ملکیت تحصیل کنند، متوجه نماید و موافق مدلول این عبارت آخری فصل مزبور عهدنامه، دوستدار چنان می داند که اگر تبعه دولت قوی شرکت روسیه خانه ها برای سکنای خود در خاک ایران بخرند، نقض شرایط و فصول عهدنامه مقدسه را ننموده و نمی نمایند. و هم برای دوستدار دست آویزی که بتوان به موجب آن رعایای روسیه را از خرید خانه ها منع نماید نمی باشد.
بناء على هذه المراتب دوستدار مکلف بر آن است، که آن جناب جلالت مآب را مستحضر نماید، که هرگونه اقدامات سختی که کارگزاران خراسان برای ممانعت تبعه روسیه از خرید خانه ها برای سکنی نمایند، به نظر دوستدار باعث نقض شرايط عهدنامه مزبوره خواهد بود و این نقض عهدنامه، دوستدار را مجبور خواهد نمود که هم پروتست نماید و هم به اولیای دولت اعليحضرت امپراطوری اطلاع داده از ایشان خواهش نماید که نسبت به رعایای دولت علیه ایران هم در خاک روسیه همان طور اقدامات نموده یعنی معامله به مثل نمایند. در این موقع احترامات فایقه را تجدید می نماید.
ترجمه مطابق اصل است.
منبع : فاطمه قاضیها، اسناد روابط ايران و روسيه از ناصرالدين شاه تا سقوط قاجاريه, وزارت امور خارجه, 1380ش، صص 239-241.
نامه وزیر خارجه به«ملیکوف» وزیر مختار روس
جناب جلالت و نبالت نصابا. فخامت و مناعت انتسابا، دوستان استظهارا، مشفقا، مكرما، مهربانا
از قراری که از خراسان نوشته اند بعضی از تبعه آن دولت بهیه در آنجا به صرافت خرید خانه و غیره می باشند و حال آن که، آن جناب جلالت مآب می دانند که موافق مدلول صریح فصل پنجم عهدنامه تجارتی(عهد نامه ضمیمه ترکمان چای)، که تکیه سایر عهود مقدسه دول متحابه هم بر آن است، حق تملك اتباع خارجه در خاک دولت عليه محدود و فقط منحصر به خانه و انبار است، آن نیز در صورتی است که به اجاره و استجاره مقدور نبوده باشد، اگر برای آنها اجاره خانه و انبار مقدور است، اقدام آنها به ابتیاع خانه و انبار غیر جایز و برخلاف مدلول فصل مزبور و اسباب تجاوز سایر اتباع دول متحابه خواهد بود. بدیهی است آن جناب جلالت مآب به تبعه دولت متبوعه خود از مراتب اطلاع خواهند داد. در این موقع احترامات فایقه را نسبت به آن جناب تجدید می نمایدسند (2)
نامه وزیر مختار روس به وزیر خارجه(محمودخان ناصرالملک)
( ذیحجه ۱۳۰۲)
ترجمه شرحی است که از قول جناب جلالت مآب مسيو مليکوف وزیر مختار وایلچی مخصوص دولت قوی شوکت روس به جناب محمودخان ناصرالملک وزیر مهام خارجه دولت علیه ایران به تاریخ ۲۹ ذیحجه سنه ۱۳۰۲ مطابق ۲۷ سپتامبر سنه ۱۸۸۶ نوشته شده است.
مشروحه محترمه آن جناب جلالت مآب مورخه ۲۷ شهر حال نمره ۲۲۳ واصل النایل احترام دوستدار گردیده، در جواب مبادرت می ورزد. این که در آن مشروحه مرقوم فرموده بودند که (از قراری که از خراسان نوشته اند بعضی از تبعه آن دولت بهیه در آنجا به صرافت خرید خانه و غیره می باشند) و نیز مرقوم فرموده بودند که این خریداری خانه ما برای تبعه دولت قوی شوکت روسیه، گویا برخلاف مدلول فصل پنجم عهد نامه تجارتی است. دوستدار تکلیف خود دانسته به فصل مزبور فوق رجوع نموده و بعينه عبارت آن فصل را که در این فقره است برای اطلاع خاطر آن جناب جلالت مآب می نگارد:
چون موافق عادتی که در ایران موجود است برای اهالی بیگانه مشکل است که خانه و انبار ومكان مخصوص برای وضع امتعه خود به اجاره پیدا کنند، لهذا به تبعه روس در ایران اذن داده می شود، که خانه برای سکنی و انبار و مكان برای وضع امتعه تجارت اجاره نمایند و هم به ملکیت تحصیل کنند. نیز دوستدار تکلیف خود می داند که جناب جلالت مآب عالی را، جدأ به عبارت آخری فصل پنجم عهدنامه که به تبعه روس در ایران اذن داده می شود، که خانه برای سکنی اجاره نمایند و هم به ملکیت تحصیل کنند، متوجه نماید و موافق مدلول این عبارت آخری فصل مزبور عهدنامه، دوستدار چنان می داند که اگر تبعه دولت قوی شرکت روسیه خانه ها برای سکنای خود در خاک ایران بخرند، نقض شرایط و فصول عهدنامه مقدسه را ننموده و نمی نمایند. و هم برای دوستدار دست آویزی که بتوان به موجب آن رعایای روسیه را از خرید خانه ها منع نماید نمی باشد.
بناء على هذه المراتب دوستدار مکلف بر آن است، که آن جناب جلالت مآب را مستحضر نماید، که هرگونه اقدامات سختی که کارگزاران خراسان برای ممانعت تبعه روسیه از خرید خانه ها برای سکنی نمایند، به نظر دوستدار باعث نقض شرايط عهدنامه مزبوره خواهد بود و این نقض عهدنامه، دوستدار را مجبور خواهد نمود که هم پروتست نماید و هم به اولیای دولت اعليحضرت امپراطوری اطلاع داده از ایشان خواهش نماید که نسبت به رعایای دولت علیه ایران هم در خاک روسیه همان طور اقدامات نموده یعنی معامله به مثل نمایند. در این موقع احترامات فایقه را تجدید می نماید.
ترجمه مطابق اصل است.
منبع : فاطمه قاضیها، اسناد روابط ايران و روسيه از ناصرالدين شاه تا سقوط قاجاريه, وزارت امور خارجه, 1380ش، صص 239-241.
سه شنبه ۱۱ ارديبهشت ۱۳۹۷ ساعت ۱۲:۲۸
