چند نقاشی از اسماعیل جلایر نقاش عصر قاجار:
اسمعیل جلایر یکی از نقاشانی بود که در بخشی از پادشاهي طولاني ناصرالدين‌شاه مورد توجه و التفات مخصوص وی قرار داشت، جلایر از مدرسۀ صنايع مستظرفه كه مخصوصاً براي تعليم روش غربي به نقاشان ايراني از طرف ناصرالدين‌شاه تأسيس يافته بود فارغ التحصيل شده بود، 1

رابينسون.ب.و،(1379) بررسي نقاشي ايراني، [كتاب] هنر و جامعه در جهان ايراني، به كوشش شهريار عدل،ترجمه احسان اشراقی،تهران ،انتشارات توس. ص9.

،و از شاگردان مزين‌الدوله و پس از او نقاشباشي و مدرس نقاشي دارالفنون گردید چنانچه در دارالفنون كارگاهي ايجاد كرد و در آن علاوه بر كشيدن پرده‌هاي نقاشي به تعليم نقاشي به شاگردان نيز پرداخت 2

فلور، ويلم، پيتر چلكووسكي، مريم اختيار، ترجمة يعقوب آژند، نقاشي و نقاشان دورة قاجار، تهران: انتشارات ايل شاهسون بغدادي، 1381.، ص114

.

تصویر نور علیشاه رنگ و روغن روی بوم (حاج ملا علی گنابادی نورعلیشاه ثانی)
جلایر در سالهای1276-1286 بیشترین فعالیت هنری خود را انجام داد، او با انواع فنون از قبیل ، لاکی ، سیاه قلم،رنگ و روغن ، آبرنگ و نقطه پرداز کار می کرد،آثار او علاوه بر پیکر نگاری،شامل موضوعات غربی همچون تصلیب و تصویر پردازی وقایع تاریخی بود، او در سال 1277 ، صحنه ای ازجنگ محمد شاه را در هرات بر روی قلمدانی نقش زد، وی نیز تصویر زیبایی از ناصرالدین شاه به تصویر کشید( اصفهان ، موزه هنرهای تزئینی)، سبک جلایر را می توان در تابلوی چای خوری زنان در باغی مصفا دید(لندن، موزه ویکتوریا و آلبرت 1941 -56 .p ).
همچنین می توان جلایر را از پیشروان سبک نقاشی خط در ایران دانست
جلایر در شمایل پردازی امامان بخصوص امام علی(ع ) مهارت داشت

.شمایل حضرت علی علیه السلام عمل استاد اسماعیل جلایر دوره قاجار
آثار زیادی از جلایر در شبیه سازی و دور نما سازی بجای مانده است.جلایر در جوانی ، خود را از بین برد 3

ر.ک، یعقوب آژند،، نقاشان دوره قاجار، هنر و معماری، گلستان هنر،پائیز 86 - ، شماره 9 ، صص74 -81

دوستعلي‌خان معيرالممالك راجع به دارالفنون در زمان رياست اعتضادالسلطنه (وزير علوم) و در ارتباط با اسماعيل جلاير نقل مي‌كند كه:
« ناصرالدين شاه سالي يك روزاز مدرسه مزبور بازديد به عمل مي‌آورد، هنگام يكي از اين بازديدها شاه به تماشاي كارگاه آقا ميرزا اسمعيل [جلاير] رفت و زحمات او را ستود. وزير علوم زبان به تمجيد جلاير گشود و گفت «قربان، حقيقتاً ميرزا زحمت مي‌كشد و از هر جهت در خور قدرداني است امّا افسوس كه...» جلاير مجال تمام كردن سخن را به شاهزاده نداد پيش رفت و تعظيمي كرده گفت «هشتاد تومان هم قرض دارد!» (اعتضاد السلطنه مي‌خواسته است بگويد كه افسوس وسائل كارش آن طور كه مي‌بايد مهيا نيست) شاه را حال و طرز تقرير او سخت خوش آمد و امر كرد علاوه بر تأديه دين او سالي يكصد تومان به حقوقش بيفزايند و پانصد تومان نيز به عنوان انعام ارزانيش دارند . 4

معيرالممالک، دوستعلی خان(بی تا)، يادداشتهايی از زندگی خصوصی ناصرالدين شاه، (تهران ، کتابفروشی علی اکبر علمی )1361، صص 277 ـ 278

کاری دیگر از استاد جلایر،ناصرالدین شاه سوار بر اسب


و این هم نگاره ای دیگر

تابلوی چایخوری زنان

تابلوی نقاشی خط.