Qajarieh, Articles by Fatemeh Ghaziha
...الحمدلله که چنین شد،عجب نفس خبیثی بود، کُلِ مردم شاکرند.......
[یک سند] : دستخط محمد شاه وابراز خشنودی از قتل قائم مقام فراهانی
سه پادشاه قاجار، فتحعلی شاه، محمد شاه و ناصرالدین شاه هرسه صدراعظمهای لایق خود را به قتل رساندند، صدراعظمهایی که برای به سلطنت رسیدن اینها تلاش بسیار کرده بودند به شرح ذیل:
1 - فتحعلی شاه حاجی ابراهیم کلانتر(اعتمادالدوله) را بر اثر سعایت ونقشه بد خواهان،ابتدا دستورکور کردن او را صادر نمود، بعد امر به بیرون آوردن زبان از حلقش داد، سپس اورا روانه قزوین و همانجا به قتل رساندند.
2- میرزا ابوالقاسم قائم مقام فراهانی صدر اعظم محمد شاه که قبل از آن ، مشیر و مشار عباس میرزا و از مفاخر واز رجال بزرگ ادب ایران بود، ولی دشمنان این مرز و بوم که نمی خواستند دانشمندی سیاستمدار مصدر کار مملکت باشد، محمد شاه را از او و محبوبیت و لیاقتش ترساندند ، لذا شاه متوهم ، دستور داد تا وی را در آخر صفر 1251 قمری خفه کردند.
3 – دستور قتل میرزا تقی خان امیر کبیر توسط ناصرالدین شاه که بر کسی پوشیده نیست.
سند ذیل نامه ایست به خط محمد شاه به زنی که اورا بی بی قزی خطاب کرده ،"بی بی لقبی است که معمولا به دایه یا بانویی که شاه زاده ها را شیر می داد ه است می دادند و قزی لقبی است که به دخترعمو ها ویا دختر عمه ها می دادند" 1 عبارت داخل گیومه به نقل از دوست گرامی خانم لادن جهانسوز است. . شاید مخاطب او، دایۀ ناصرالدین شاه باشد چون چند برگ سند دیگر در کنار این سند موجود بود که از طرف محمد شاه به این زن نوشته شده و بیشتر مطالب راجع به ولیعهد است و این سند هم. . در این نامه که 22 روز بعد از قتل قائم مقام نوشته شده،محمد شاه موارد متعددی را مطرح کرده که مهمترین آن ابراز رضایت از قتل قائم مقام است.
 زیرنویس:

متن سند:
هو
بی بی قزی جان من،حاجی حیدر علی خان آمد، کاغذی که نوشته بودی، دیدم ،بسیار خوشحال شدم. الحمدلله که سلامت هستید.
در خصوص آمدنت به طهران نوشته بودی، البته آن جان عزیز باید اینجا باشد، اما امروزها هیچکس در طهران بند نمی شود و با گرما همۀ مردم در ییلاقها سر کوهها هستند. ان شاءالله وقتی که هنگام آمدن باشد ، البته خواهید آمد.
بجهت طی شدن جناب قائم مقام، شکر گزاری کرده بودی، الحمدلله که چنین شد،عجب نفس خبیثی بود، کُلِ مردم شاکرند. الحمدلله احوال ناصرالدین 2 مقصود ، ناصرالدین میرزا ولیعهد است ، سلامت است.صد تومان تخفیف هر ساله که برای کهنامیه 3 کهنامیه: یا کهنامی، روستا یا قریه ای بوده که ناصرالدین شاه در آنجا تولد یافت خواستید،همان ساعت، فرمان تخفیف هر ساله صادر شد، فرستادم. 22 ربیع الاول[1251 ] از لواسان تحریر شد.

منبع سند: سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، آرشیو اسناد، اسناد بیوتات

توضیح تصویر: پرتره مینیاتوری محمد شاه 1845. لعاب مات در ورق طلا، در یک قاب طلا.
نقاش : محمد علی که هنر او بیشتر روی چوب و فلز بوده و وفات او در سال 1267 ه.ق.
متن حاشیه نقاشی: السلطان محمد شاه غازی ،چاکر درگاه محمد علی.
Source: Qajar Portraits by Julian Raby

۱. عبارت داخل گیومه به نقل از دوست گرامی خانم لادن جهانسوز است.
۲. مقصود ، ناصرالدین میرزا ولیعهد است
۳. کهنامیه: یا کهنامی، روستا یا قریه ای بوده که ناصرالدین شاه در آنجا تولد یافت
يكشنبه ۱۳ تير ۱۳۹۵ ساعت ۲:۲۳